تاریخ نساجی در ایران

اختصاصی سایت صنعت- در ادامه مطالب قبلی و اتفاقاتی که در صنعت نساجی ایران در سال ۱۹۰۸ در تبریز افتاد ، تولیدات نساجی در اقتصاد ایران نقش مهمی پیدا کرد. با این وجود در دهه ی  ۱۹۳۰  این صنعت در حد یک صنعت روستایی باقی ماند. در سال ۱۹۲۳ کارخانه امین دوباره باز شد و در سال ۱۹۲۵ کارخانه ی وطن در زمینه ی نساجی تولیدات خود را آغاز کرد. بین سال های ۱۹۳۱ تا ۱۹۳۸  حداقل ۲۹ کارخانه نساجی توسط دولت و مراکز خصوصی حمایت می شد.

صنعت نساجی در ایران

در مرکز صنعت نساجی ایران، اصفهان  با هشت کارخانه و ۵۳۷۲ کارگر  قرار داشت. بعد از آن یزد با دو کارخانه و ۱۰۷۴ کارگر و کرمان  با ۶۹۶ کارگر وجود داشت.

صنایع جوراب بافی، پشم تمیز کنی، پنبه و دیگر صنایع مرتبط، قابلیتها و نیروی کار خود را گسترش دادند. در دهه ی ۱۹۳۰، ۳۲ کارخانه ی کوچک جوراب بافی  با ۱۵۸۴ کارگر و ۱۲ کارخانه ی کوچک پشم تمیز کنی  با ۲۲۵ کارگر وجود داشت. بیشتر صنایع کتان که در اوایل قرن ۲۰ به موفقیت رسیدند در خراسان قطب اصلی تولید پنبه قرار داشتند.  در سال ۱۹۳۱ ایران همچنان ۲۶ کارخانه نساجی داشت و به طور میانگین در هر کدام ۲۵ نفر مشغول فعالیت بودند.  در سال ۱۹۴۰  کارخانه های کتان به ۷۶ با تعداد ۱۵۰۰ کارگر گسترش یافت و شرکت های خصوصی بر روی این صنعت متمرکز شدند.  در سال ۱۹۴۰  کارخانه های مدرن نساجی بالغ بر ۲۴۵۰۰ کارگر داشتند در حالی که ۲۰ سال قبل این تعداد به حدود ۱۰۰۰ نفر می رسید.  در سال ۱۹۴۸ این کارخانه ها همچنان در حال فعالیت بودند.  ۲۶ کارخانه ی پنبه بافی بالغ بر ۱۸۸۰۰۰ دوک و ۱۰۸۰۰ تن خروجی در هر سال داشتند.  در ان زمان تجهیزات کارخانه های نساجی به تعمیر و یا جانشینی نیاز داشتند. و تولیدات آنها همچنان پائین بود. در نتیجه قطعه های صنعت جوراب بافی و پنبه همانند دیگر صنایع وابسته وارد شد. در سال ۱۹۴۹ بیش از ۵۵ درصد تولید داخلی صنعت نساجی  توسط handlooms انجام پذیرفت که تنها ۴۰ درصد  از تقاضای ملی را جوابگو بود.  در همان زمان handlooms قادر به رقابت با واردات نبود در نتیجه این شرایط تاثیری منفی بر روی فعالیت ۱۲۰ هزار کارگر داشت.  بعد از جنگ جهانی دوم ، دولت فهمید که نیاز به نوسازی و جایگزینی کارخانه های قدیمی را و  گسترش صنعت نساجی دارد. بنابراین به صورت عمومی و خصوصی بر روی این صنعت سرمایه گذاری کردند.  هزینه ی تولیدات این شرکتها بسیار بالا بود و دلیل آن بالا بودن هزینه ها، عدم تعمیر و نگه داری، تجهیزات قدیمی، مدیریت ضعیف و در نتیجه بهره وری پائین بود.

www.garanee.ir

نساجی.com

یادی از پدر نساجی ایران

از فعالیتهای فرهنگی چون مرمت مزار محتشم کاشانی و چاپ کتیبه های اشعار وی در تیراژ بالا و ارسال به تمامی نقاط کشور تا خدمات عام المنفعه مثل کمک به مساجد و حسینیه ها و هیئات مذهبی، دست گیری از مستمندان و ایتام، ساخت مرکز رادیولوژی و سی.سی.یو برای مردم کاشان و یا بنیانگذاری نهادهای غیر دولتی و مردم نهاد مثل اتاق بازرگانی کاشان در سال 1334 و

یا کمک هایش به نهادهای نوپای انقلابی مثل بنیاد شهید و صدها کار و فعالیتی که هنوز بنده و شاید خانواده اش هم از آن خبری نداریم اما بزرگترین کارش که او را شهره عام و خاص کرد، بنیانگذاری کارخانجات ریسندگی و بافندگی کاشان در سال 1313 هجری شمسی بود که بعدها در فازهای بعدی کارخانه های شماره 2 و شماره 3 آن را نیز بنیان گذاشت و چنین بود که وی را «پدر نساجی ایران» لقب دادند اما مردم شهر او را به نام «ارباب» و بعدها «حاجی ارباب» می شناختند.
فکر کنم توانستید حدس بزنید که را می گویم.«حاج حسن تفضلی» یا بقول مردم کاشان «ارباب تفضلی» نام آشنای مردم این دیار است که هر شنونده ای- حتی آنانی که وی را ندیده اند و سن شان به زمان حیات وی قد نمی دهد- جز تعریف خوبی های مکرر و تمجید های اقشار مختلف مردم چیز دیگری نشنیده اند.میزان محبوبیتش را می توان از جمعیت عظیمی که برای مشایعت پیکرش در آبان 1366 از میدان پانزده خرداد تا مزار دشت افروز آمده بودند بخوبی مشاهده کرد.

* * *

بنا بر مسئولیتم مدتی پیش به همراه همکارانم مشغول بازدید از برخی شرکت های شهرک صنعتی سلیمان صباحی شهرستان آران و بیدگل بودیم به نکته ی جالبی برخورد کردم. نکته ای که هر کاشانی را به فکر وا می داشت و ضمن خرسندی بابت این حرکت ماندگار، آهی نیز از دل می کشید که چرا در کاشان چنین نباید باشد. یکی از میادین اصلی شهرک صنعتی سلیمان صباحی شهرستان آران و بیدگل که قطب صنعت نساجی و فرش کشور محسوب می شود و در ورودی آران و بیدگل(از جاده قدیم) واقع است به نام مرحوم ارباب حسن تفضلی که از مفاخر بزرگ صنعت ایران و یکی از بنیانگذار صنعت نساجی در کشور  نامگذاری شده بود.
درست است که مرحوم ارباب تفضلی با ترکیب اندیشه و همت، توانست زمینه پیشرفت صنعتی این منطقه و اشتغالزایی برای هزاران نفر از مردم کویری کاشان و آران و بیدگل را فراهم کند و خدمات ارزشمندی به اقتصاد این دو شهرستان نماید اما بیش و پیش از آنکه خدمتی به مردم شهرستان آران و بیدگل انجام داده باشد به شهر و دیار خود کاشان خدمات فراموش نشدنی انجام داده است.
به واسطه دوستی نزدیک مرحوم ارباب با پدر بزرگم او را از نزدیک دیده بودم. اصلا منش و روش اربابی را نمی توانستی در او بیابی. ساده و صمیمی  بود و در عین حال قابل احترام و با دیسیپلین مدیریتی.
نمی دانم چه چیز مانع آن شده است که تاکنون اسم ایشان بر خیابان و میدانی (و یا حتی کوچه بن بستی!) در کاشان مزین نشده است ولی در عوض به سبب حضور در شورای اسلامی شهر، اسم برادر و یا فک و فامیلمان بر خیابان و معابر شهر می گذاریم!
این گلایه را من نباید بگویم، آن چندهزار کارگری که سر سفره کریمانه ارباب تفضلی نشسته بودند و مدیریتش را دیده بودند باید مدعی شوند. مردم شهر که خدماتش به کاشان را دیده اند و به واسطه فعالیت کارخانجات ریسندگی و بافندگی تا همین چند سال پیش رونق اقتصادی در شهر را حس کرده اند باید مدعی شوند و اصلا مسئولین «بومی» که منزلت کاشان و نساجی اش را دیده بودند باید پیگیر شوند که چرا تا کنون چنین نشده است؟
گرچه زمانه در زمان حیاتش آنطور که باید و شاید رفتاری در خور شان و مقام آن زنده یاد نکرد و یک عمر تلاش او را به درستی پاس نداشت اما بر مسئولین اجرایی و مقامات شهرستان است که حالا که یادمان و مراسم نکوداشتی در خور شأن ایشان برگزار نمی شود حداقل به شکرانه ی اینکه نام کاشان هنوز بر تارک صنعت نساجی ایران می درخشد ناسپاسی ها را کنار بگذاریم و در راستای تجلیل و تقدیر از مقام ایشان قدمی برداریم.
اقدام اخیر سرکار حاجیه خانم زیبا تفضلی در زمینه احداث ساختمان دانشکده نساجی و هنر دانشگاه کاشان و زنده کردن دوباره نام «ارباب تفضلی» می تواند تلنگری باشد برای مسئولین شهرمان که در بزرگداشت مقام کسی که به «اسم» ارباب بود و نه به «رسم» اقدام موثری انجام دهند.

www.garanee.ir

نساجی.com

بخش عظیمی از فرآورده‌های نساجی ایران صادر می‌شود!نساجی‌های داخلی فعال اما کمرنگ

رشد 40 درصدی صادرات نساجی ایران

به گزارش خبرگزاری اقتصادی ایران(econews.ir)،تحریم‌های غرب علیه ایران در حالی طی سال جاری با هدف محدودسازی روابط اقتصادی و تجاری ایران با سایر کشورها تشدید شده که تازه‌ترین آمار گمرک ایران نشان می‌دهد که صادرات محصولات نساجی، پوشاک و چرم کشور طی دو ماه نخست سال جاری نزدیک به 40 درصد نسبت به مدت مشابه در سال قبل افزایش یافته است.
براساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت هم‌اکنون بیش از 9770 واحد فعال صنعتی در حوزه‌های نساجی، پوشاک، چرم و کفش فعالیت می‌کنند. همچنین سهم این صنایع از کل بخش صنعت و معدن از نظر تعداد واحد فعال بیش از 12 درصد، از نظر اشتغالزایی مستقیم بین 12 تا 14 درصد و از نظر ارزش افزوده بیش از 4 درصد است.
فرش ماشینی، کفش و مواد اولیه صنعت چرم از جمله مهم‌ترین محصولات صادراتی صنایع نساجی، پوشاک، چرم و کفش کشور محسوب می‌شود.
مدیرکل دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صنعت، معدن و تجارت در این باره گفت: در دو ماه نخست امسال رشد هزار درصدی صادرات پرده، رشد 100 درصدی صادرات موکت، سایه‌بان چادر و اشیای دوخته‌شده و لباس، همچنین انواع کیف‌های بسته‌بندی و نیز دیوارکوب‌ها و قلاب‌دوزی‌ها،‌ رشد 120 درصدی صادرات پتو،‌ رشد 38 درصدی صادرات پوشاک غیرکش‌باف و رشد 30 درصدی صادرات پوشاک کش‌باف رقم خورد. همچنین صادرات پارچه پنبه‌ای بیش از 99 درصد افزایش یافت و صادرات پارچه مخلوط با الیاف پنبه‌ای نیز افزایش 1100 درصدی را تجربه کرد.
به گفته مهدی اسلام‌پناه، صادرات کفش نیز طی دو ماه نخست امسال رشد 5/12 درصدی و فرش ماشینی و موکت رشد 42 درصدی داشتند.
در همین حال براساس گزارش نشریه وال‌استریت ژورنال، صادرات ترکیه به ایران در سال جاری میلادی به‌دلیل تشدید تحریم‌های بین‌المللی علیه کشورمان با کاهش مواجه شده که این وضعیت به صنایع نساجی و پوشاک ترکیه آسیب زده است.
به نوشته این نشریه، تنزل 55 درصدی ارزش ریال در برابر دلار موجب کاهش تعداد گردشگران ایرانی در ترکیه شده و این امر خود در کاهش صادرات پوشاک ترکیه به ایران تاثیر داشته است.

www.garanee.ir

نساجی.com